Kadın Güreşçilerin Psikolojik Performans Stratejilerinin Sporcu Öz Yeterliği ile İlişkisinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.70736/spjses.289Anahtar Kelimeler:
Psikolojik performans, spor, öz yeterlilikÖzet
Bu çalışmanın amacı kadın güreşçilerin psikolojik performans stratejileri ile öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmaya yaş ortalamaları 21.14±3.27 ve sporculuk yılı ortalamaları 8.67±3.56 olan toplamda 115 kadın güreşçi katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak sporcu öz yeterlik ölçeği ve sporcuların psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizlere göre araştırmaya katılan kadın güreşçilerin genel öz yeterlik düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Psikolojik performans değerlendirme ölçeği alt boyutları ortalamanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Milli olan sporcuların öz yeterlik düzeylerinin milli olmayanlara göre daha yüksek olduğu görülürken psikolojik becerileri değerlendirme ölçeği alt boyutu olan “Baskı altında iyi performans gösterebilme” ile millilik durumu arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan güreşçilerin spor yılları arttıkça öz yeterlik düzeylerinin de arttığı tespit edilmiştir. Spor yılına göre psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeği arasında zorluklarla baş edebilme yeteneği ve baskı altında iyi performans gösterebilme alt boyutları arasında pozitif yönde düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Katılımcıların yaşları ile psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeği alt boyutları arasında anlamlı ilişki tespit edilirken sporcu öz yeterlik ölçeği ile yaş değişkeni arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, güreşçilerin öz yeterlikleri arttıkça psikolojik becerilerinin de arttığı görülmektedir. Buradan yola çıkarak sporculara psikolojik becerilerini geliştirmeye yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi sporcuların öz yeterliklerinin artması, zor durumlara karşı mücadele etme ve duygularını kontrol edebilme gibi noktalarda fayda sağlayacağı düşünülmektedir.
Referanslar
Aksakal, N., Ertoğan, C., & Kocaekşi, S. (2024). Tırmanış sporcularının öz-yeterlik düzeylerinin cinsiyet, yaralanma durumu, spor geçmişi, tırmanış türü ve tırmanış derecesi açısından incelenmesi. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 7(1), 67-75. https://doi.org/10.53353/atrss.1282839
Asan, S. (2023). Farklı branşlarda aktif olan sporcuların sporcu öz yeterlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Spor ve Bilim Dergisi, 1(1), 55-63.
Atay, E., Tanır, H., Çetinkaya, E., Kaya, E. (2024). Sedanter kadınlar ile güreşçi kadınların öfke düzeylerinin karşılaştırılması. The Journal of Academic Social Science Studies, 11(64), 507-511. https://doi.org/10.9761/jasss7325
Bandura, A. (2012). On the functional properties of perceived self-efficacy revisited. Journal of Management, 38(1), 9-44. https://doi.org/10.1177/0149206311410606
Başoğlu, B. (2017). Grekoromen yıldız erkek güreş milli takım oyuncularının başarı algısı ve öz yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 31-40.
Bekbossynov, D. A., Tazabayeva, K. A., Silybaeva, B. M., Akzhalov, B. T., & Amanova, A. K. (2024). Psychological aspects of training highly qualified athletes in Kazakh kuresi wrestling. Retos: nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte Y Recreación, 52, 252-260.
Berk, Y., & Ünver, Ş. (2021, 5-7 Kasım). Güreş sporcularının psikolojik profili üzerine bir araştırma. X. Uluslararası Türk Halkları Geleneksel Spor Oyunları Sempozyumu. Kahramanmaraş/Türkiye.
Birinci, M. C. (2024). Futbol ve voleybol sporcularının zihinsel dayanıklılık ve öz yeterlilik ilişkinin incelenmesi. Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi (BESSED), 1(2), 117-125.
Bozkurt, S. (2010). Sportif performansa psikolojik bakış. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 28-37.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (22. Baskı). Pegem Akademi.
Cengiz, R., Aytan, K.G., Abakay, U. (2012). Taekwondo sporcularının algıladığı liderlik özellikleri ile öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. E-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 68-78.
Çaloğlu, M., & Yalçın, Ö. M. (2020). Sporcu eğitim merkezlerindeki güreşçilerin sporcu tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 59-73.
Çetinkaya, G., Kusan, O., & Mumcu, H. E. (2018, 30 Kasım-2 Aralık). Kadın ve erkek güreşçilerin stresle başa çıkma düzeylerinin karşılaştırılması. Presented at the 2nd Internatıonal Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies, Samsun/Türkiye.
Emir, E., & Koca, C. (2016, 6-8 Mayıs). Kadın güreşçilerin güreş alanındaki sorunları: Toplumsal cinsiyet analizi. 3. International Traditional Turkish Wrestling Symposium and Games. Kahramanmaraş/Türkiye.
Erhan, S. E., Bedir, D., Güler, M. Ş., & Ağduman, F. (2015). Sporcuların psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeğinin Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 59-71.
Feltz, D. L. (1988). Gender differences in the causal elements of self-efficacy on a high avoidance motor task. Journal of Sport and Exercise Psychology, 70, 151-166. https://doi.org/10.1123/jsep.10.2.151
Güvendi, B. (2018). Korumalı futbol (amerikan futbol) sporcularının kişilik özellikleri ve psikolojik performans stratejileri ile karar verme stilleri arasındaki ilişki. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara.
Güvendi, B., Türksoy, A., Güçlü, M., & Konter, E. (2018). Profesyonel güreşçilerin cesaret düzeyleri ve zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences-IJSETS, 4(2), 70-78. https://doi.org/10.18826/useeabd.424017
Güvendi, Y. (2020). Milli güreşçilerin psikolojik becerilerinin tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Holzberger, D., Philipp, A., Kunter, M., (2013). How teachers’ self-efficacy is related to instructional quality: A longitudinal analysis. Journal of Educational Psychology, 105(3), 774-786. https://doi.org/10.1037/a0032198
Karaca, R., & Gündüz, N. (2021). Oryantiring sporcularında zihinsel antrenman ve performans ilişkisinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(1), 99-115. https://doi.org/10.33689/spormetre.719991
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (23. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
Koçak, Ç. V. (2020). Athlete self efficacy scale: Development and psychometric properties. Baltic Journal of Health and Physical Activity, 12(4), 41-54. https://doi.org/10.29359/bjhpa.2020.suppl.1.05
Koçak, Ç. V., & Çolak, S. (2024). Kadın hentbolcularda sporcu öz yeterliği ve stresle başa çıkma ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3), 231-247.
Konter, E. (2003). Spor psikolojisi uygulamalarında yanılgılar ve gerçekler. Dokuz Eylül Yayınları.
Kusan, M., Toklu, S., Derelioğlu, M., & Çankaya, S. (2024). Masa tenisi sporcularında sporcu öz yeterliliğin spora bağlılık düzeyine etkisi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 6(1), 9-17. https://doi.org/10.51538/intjourexerpsyc.1351205
Kuter M, & Öztürk F., (1997). Antrenör ve sporcu el kitabı, Bursa Gazetecilik ve Yayıncılık.
Öner, Ç. (2023). Mükemmeliyetçilik, psikolojik-taktiksel beceriler, yarışma yönelimleri ve spor yaralanma kaygısı arasındaki ilişkiler. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Özgen Feralan, A. (2019). Voleybolcuların psikolojik performans stratejilerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Niğde.
Sarıtemur, B., & Sönmez, H. O. (2023). Kürek sporcularının psikolojik beceri düzeylerinin ölçülmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 1-13.
Sivrikaya, M. H., & Ozan, M. (2020). Futbolcuların psikolojik becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(1), 1-12.
Smith, R., Schutz, R., Smoll, F., & Ptacek, J. (1995). Development and validation of a multidimensional measure of sport-specific psychological skills: the athletic coping skills inventory-28. Journal of Sport and Exercise Psychology, 379-398 https://doi.org/10.1123/jsep.17.4.379
Şahinler, Y. (2021). Sporcuların psikolojik beceri düzeylerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-18. https://doi.org/10.48133/igdirsbd.1008467
Thomas P, Murphy S, Hardy L. (1999). Test of performance strategies: Development and preliminary validation of a comprehensive measure of athletes' psychological skills. Journal of Sport Sciences, 17, 697-711. https://doi.org/10.1080/026404199365560
Uyanıker, N. (2019). Cinsiyetçilik sarmalında kadın güreşçiler: Sorunlar ve çözüm önerileri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 12(26), 330-343. https://doi.org/10.12981/mahder.558731
Williams, J. M., & Straub, W. F. (2006). Sport psychology: Past, present, future. Applied sport psychology. Personal growth to peak performance, 1-14.
Yıldırım, I. Ö., & Kocaekşi, S. (2020). Güreşçilerde zihinsel dayanıklılık, öz yeterlik inancı ve sportif kendine güven düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 392-406.
Yıldız, B. A. (2017). Sporcularda zihinsel dayanıklılık ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ankara.
Yıldız, M. E., & Erhan, S. E. (2019). Kış sporu ile uğraşan sporcuların psikolojik becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(1), 24-32.
Yılmaz, B. H., Mergan, B., & Üstün, N. A. (2024). Sporcu öz yeterliliğinin psikolojik sağlamlık ve hedef bağlılığı üzerindeki yordayıcı etkisi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 183-193. https://doi.org/10.33689/spormetre.1465822
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
