FUTBOL TARAFTARLIĞI, ÖZDEŞLEŞME VE KİMLİK: TARAFTARLIKTAN FANATİZME...

Özet

Futbol dünyada en yaygın, en sevilen spor dalıdır. Oynayan, izleyen ve taraftar sayısıyla, her yaştan insanın ilgisini çekmesiyle diğer spor dallarına göre bariz bir farkla öndedir. Futbolun kitleler için taraftarlık, oyun, seyir zevki, deşarj, eğlence, sohbet, iletişim, sosyalleşme gibi işlevlere sahip olması bu spor dalının Türkiye’de de gündelik hayata ve topluma yerleşmesini sağlamıştır. Çok işlevli olması ve kitleselliği futbolun aynı zamanda bir “özdeşleşme” ve “kimlik” alanı haline gelmesini sağlamıştır. Kişilerin gündelik hayattaki birçok tercihini (siyasi parti vs.) kolaylıkla değiştirmesine rağmen tuttuğu takımı başarısızlık durumunda dahi değiştirmemesi önemsiz bir konu değildir. Futbol takımı tutmak bir sportif faaliyetin ötesinde kişilerin bir takım ruhi, manevi ve toplumsal ihtiyaçlarına cevap verebilir. Aidiyet, kimlik, bağlılık, anlam, güç ihtiyacının tatmin yollarından birisi olabilmektedir. Bu yönleriyle diğer sportif faaliyetlerden farklılaşmış ve toplumsallaşmıştır. Bu çalışmada da futbolun özdeşleşme ihtiyacını karşılayan bir sosyal alan olması ve taraftarlığın bir kimlik biçimine dönüşmesi sorunsallaştırılmıştır. Çalışmada takım tutmanın güçlü ve yaygın bir özdeşleşme alanı olması, gündelik hayattaki taraftarlık pratiklerine yansıyan farklı özdeşleşme görünümleri, stadyumda ve dışındaki kamusal alanlarda kitle/grup duygusu etkisiyle (bireylik yitimi) meydana gelen fanatizm olgusu incelenmiştir. Takımla özdeşleşmenin ve taraftarlığın sporseverlik vs. olumlu işlevleri yanı sıra özdeşleşmenin şiddete varan biçimleri de örneklerle ortaya konulmuştur.