Bilinçli Farkındalığın Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi: Boş Zamanda Can Sıkıntısının Aracılık Rolü

Özet

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinde bilinçli farkındalığın psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisinde boş zamanda can sıkıntısının ne kadar etkin ve aracı olduğunu araştırmaktır. Çalışmanın araştırma grubunu, Manisa ilinde ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören yaş ortalaması Ortyaş=16,32 +/-0,91 olan toplam 192 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcılar “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği”, “Bilinçli Farkındalık Ölçeği” ve “Boş Zaman Can Sıkıntısı Ölçeği”ni cevaplamışlardır. Çalışmada, bilinçli farkındalık psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisi Basit Doğrusal Regresyon Analizi ile test edilmiş, daha sonra can sıkıntısının aracılık etkisinde Baron ve Kenny yöntemi temel alınmıştır. Aracılı rolünün ne kadar etkili olduğunu belirlemek için ise dolaylı bootstrap güven aralığı değerlerinden faydalanılmıştır. Yapılan analizlere göre bilinçli farkındalığın psikolojik iyi oluş üzerinde anlamlı düzeyde bir etki yarattığı görüldü (β=,4204; F(1,190)=15,507;p<0,05). Boş Zaman Can Sıkıntısı Ölçeğinin hem yetkinlik alt boyutu hem de motivasyon alt boyutu aracı değişken olarak analize dahil edildiğinde ise bilinçli farkındalık ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin gücü azalmıştır. Farklı bir ifade ile aracı değişkenler etkinin gücünü azaltmıştır. Dolaylı etkinin anlamlı olup olmadığını tespit etmek için bootstrap güven aralığı değerleri kontrol edilmiştir. Her iki alt boyut içinde bootstrap güven aralığı değerleri sıfırın altında ve üstünde olduğu ve boş zamanda can sıkıntısı ölçeğinin alt boyutlarının kısmi aracı etkiye sahip olduğu görülmektedir. Sonuç olarak; bilinçli farkındalık düzeyi psikolojik iyi oluşu olumlu yönde etkilemektedir. Ancak boş zamanlarında can sıkıntısı çeken öğrenciler arasında bu etki azalma eğilimi göstermektedir. Boş zamanlarında canı sıkılan katılımcıların psikolojik iyi oluş düzeylerinde azalmalar meydana gelmektedir. Bilinçli farkındalık düzeyi her ne kadar psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisini sürdürse etkinin gücü azalmaktadır.